Η ψωρίαση είναι μια νόσος που δεν οφείλεται σε μία μόνο αιτία, αλλά πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνισή της. Η εικόνα της ψωρίασης περιλαμβάνει ερυθρές πλάκες με απολέπιση λευκού χρώματος που εντοπίζονται κυρίως στους αγκώνες και τα γόνατα, αλλά και κάποιες φορές στο πρόσωπο και το λαιμό. Στη ψωρίαση το δέρμα αντικαθίσταται γρηγορότερα από το φυσιολογικό, έτσι η κερατινοποίηση (η ανανέωση των κερατινοκυττάρων) διαρκεί 4 ημέρες αντί για 28. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υπερκεράτωση, δηλαδή την πάχυνση της επιδερμίδας.
Ποιοι τύποι υπάρχουν;
- Κοινή ψωριαση ή κατά πλάκας: Πρόκειται για τη συνηθέστερη μορφή ψωρίασης. Χαρακτηριστικά της είναι οι πλάκες από παχιά λέπια, τα οποία δεν δημιουργούν κνησμό. Προσβάλλει συνήθως το κεφάλι, τους αγκώνες και τα γόνατα.
- Υποξεία και οξεία ψωρίαση: Έντονες ερυθρές πλάκες, με λίγο λέπι, ευαίσθητες στην επαφή κυρίως στα άκρα και τις πτυχές.
- Φλυκταινώδης ψωριαση: Σε αυτή τη μορφή η παρουσία φλυκταίνων είναι χαρακτηριστική. Παρουσιάζεται στις παλάμες και τα πέλματα (εντοπισμένη ψωρίαση) ή σε όλο το σώμα ( γενικευμένη μορφή ). Στη δεύτερη περίπτωση ο /η ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί άμεσα στο/ στη δερματολόγο, καθώς η πορεία της είναι ταχύτατη και κάποιες φορές επικίνδυνη για τη ζωή.
- Σταγονοειδής ψωριαση: Ο τύπος αυτός είναι πιο σπάνιος και εμφανίζεται συνήθως σε νεαρά άτομα. Οι πλάκες είναι μικρές, σαν σταγόνες (εξού και η ονομασία του) διασκορπισμένες στο σώμα. Υποχωρεί σύντομα με την κατάλληλη θεραπεία. Συνήθως εμφανίζεται σε νεαρούς ενήλικες, 3-4 εβδομάδες μετά την αποδράμουσα στρεπτοκοκκική λοίμωξη του φάρυγγα.
- Ερυθροδερμική ψωριαση: Πρόκειται για την σοβαρότερη μορφή της νόσου. Συμπτώματά της είναι η ερυθρότητα όλου του δέρματος και κάποιες φορές συνοδεύεται από πυρετό και αίσθημα κόπωσης. Η άμεση ενημέρωση και επίσκεψη σε δερματολόγο κρίνεται αναγκαία.
- Ψωριασική ονυχία: Παρατηρούνται αλλαγές στο χρώμα και την υφή των νυχιών (λευκονυχία, τραχύτητα, νύχια που σπάνε εύκολα, υπερκεράτωση).
Χαρακτηρίζεται ως ανοσολογικώς διαμεσολαβούμενο νόσημα, καθώς είναι αποτέλεσμα διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού.
Η κληρονομικότητα είναι ένας παράγοντας που παίζει ρόλο στην εμφάνιση της νόσου, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι ένα παιδί θα παρουσιάσει ψωριαση εάν ένας γονιός πάσχει από αυτή. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να πυροδοτήσουν την επιδείνωση της ασθένειας ή ακόμα και να συμβάλλουν στην εμφάνισή της.
Κάποιοι από αυτούς είναι οι εξής:
- Ορμονικοί παράγοντες: Η ψωριαση συνδέεται με την αρχή της έμμηνου ρύσης και με την εμμηνόπαυση, καθώς σε αυτές τις χρονικές περιόδους παρατηρείται έξαρση της εμφάνισής της.
- Λοιμώξεις κυρίως στρεπτοκοκκικές: Αποτελεί παράγοντα εμφάνισης σταγονοειδούς ψωρίασης.
- Φάρμακα: Φάρμακα όπως ορισμένα καρδιολογικά, το λίθιο και η ιντερφερόνη μπορούν να επιβαρύνουν την ήδη υπάρχουσα ψωριαση.
- Τραύματα: Κάποιοι τραυματισμοί μπορούν να υποβοηθήσουν στην εμφάνιση της νόσου μέσω του φαινόμενου Koebner.
- Ψυχολογικοί παράγοντες: Το άγχος επηρεάζει την εμφάνιση της ψωρίασης, αλλά και την επιδεινώσει.
- Κάπνισμα, αλκοόλ: Δε συμβάλλουν στην εμφάνισή της, αλλά την επιβαρύνουν.
Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης, αυτάνοση πάθηση που προσβάλλει τις αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων ή/και της σπονδυλικής στήλης και εμφανίζεται στο 10 - 15% των ασθενών με ψωρίαση.
Η ψωριασική αρθρίτιδα εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας 30 - 55 ετών με μικρές διαφορές στη συχνότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η ψωρίαση συνήθως προηγείται της ψωριασικής αρθρίτιδας, αλλά περίπου στο 20% των ασθενών η εμφάνιση είναι ταυτόχρονη, ενώ περίπου στο 15% των ασθενών η ψωριασική αρθρίτιδα προηγείται της ψωρίασης.
Σε ό,τι αφορά τη συχνότητα της ψωριασικής αρθρίτιδας ανέρχεται στο επίπεδο του 1,7% των ενηλίκων, ενώ η μέση ηλικία των ασθενών κατά την εμφάνιση της νόσου είναι τα 45 χρόνια.
Η αιτιολογία της νόσου δεν είναι γνωστή. Ωστόσο είναι γνωστοί οι παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους αναπτύσσεται η νόσος. Πρόκειται για αυτοάνοση νόσο με ισχυρή γενετική προδιάθεση.
Τα ευρήματα πολλών ερευνών έχουν δείξει ότι παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου πολλοί παράγοντες, όπως:
- Γενετική προδιάθεση. Για παράδειγμα, η συχνότητα της νόσου είναι 50 φορές μεγαλύτερη σε συγγενείς πρώτου βαθμού ασθενών με ψωριασική αρθρίτιδα από ό,τι στο γενικό πληθυσμό.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως μικροβιακοί παράγοντες και επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί στις ενθέσεις, δηλ. στις προσφύσεις τενόντων, συνδέσμων και αρθρικού θυλάκου, δηλ. της κάψας που περιβάλλει τις αρθρώσεις, πάνω στα οστά.
- Ανοσιακοί παράγοντες
Ποια είναι η εξέλιξη της ψωριασικής αρθρίτιδας;
Αν η διάγνωση της νόσου δεν γίνει έγκαιρα ή αν δεν εφαρμοστεί το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα για την αντιμετώπισή της, η νόσος εξελίσσεται και αναπτύσσονται : παραμορφώσεις των αρθρώσεων , σοβαρές και μη αναστρέψιμες ακτινολογικές αλλοιώσεις, όπως είναι η φθορά του αρθρικού χόνδρου και οι διαβρώσεις στα τμήματα των οστών που είναι μέσα στις αρθρώσεις , και διαταραχές στη λειτουργία των προσβεβλημένων αρθρώσεων με αποτέλεσμα τη μακροχρόνια λειτουργική ανικανότητα ή και την αναπηρία.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι με τις θεραπευτικές δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα η εξέλιξη αυτή μπορεί να προληφθεί και η νόσος να τεθεί σε πλήρη έλεγχο, ώστε να μην προκαλεί συμπτώματα ούτε να διαταράσσει τις επαγγελματικές και τις καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών.
Δυσμενείς προγνωστικοί δείκτες θεωρούνται η παρουσία των αντιγόνων HLAB27,- B39 και Qw342, και οι εκτεταμένες δερματικές βλάβες καθώς και η ονυχολυσία.
Οι σημαντικότεροι, όμως, δείκτες για νοσηρότητα και θνησιμότητα, θεωρούνται οι βαρείες ακτινολογικές βλάβες, και η αυξημένη ΤΚΕ.
Συμπερασματικά η ορθή χρησιμοποίηση σε κάθε ασθενή των συνθετικών τροποποιητικών της νόσου φαρμάκων ή/και των βιολογικών τροποποιητικών της νόσου φαρμάκων αποτρέπει τις καταστροφικές συνέπειες της νόσου.
Υπάρχουν δύο παράγοντες που αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη ύφεσης ψωριασικής αρθρίτιδας: η έγκαιρη διάγνωση και η πρώιμη και ορθή θεραπευτική παρέμβαση.
